Rondje Vecht

Zie de historie

RondjeVecht.nl

Over RondjeVecht.nl

Hier vindt U de verhalen die langs de fietsroutes liggen door en rond NEDERHORST DEN BERG.
Of teminste dat is de bedoeling want voorlopig is het “work in progress”. M.a.w. “RondjeVecht.nl” wordt in de komende jaren steeds verder uitgebreid met mooie verhalen.

Rondje Vecht wordt gemaakt met de gedachte dat je meer ziet als je de geschiedenis achter de bezienswaardigheden kent. M.a.w. als je de historie kent zie je veel meer!

Woorden in het blauw en in HOOFDLETTERS zijn het interne links. Alle andere linkjes verwijzen naar ander websites.

RondjeVecht.nl is voor iedereen die meer van historie wil weten van langs de Vecht gelegen dorpen (voorlopig alleen nog Nederhorst den Berg).

Tijdens het fietsen langs de (Utrechtse) Vecht ben ik in 2018 op het idee gekomen voor het maken van deze site. Zodat de verhalen van de mooie gebouwen en al verdewenen buitenplaatsen hier te vinden zijn.

Ik, Gert Jan Schimmel, ben  woonachtig in Nederhorst de Berg en ben daarom ook hier begonnen om de bezienswaardigheden te beschrijven. In de toekomst komen er steeds meer bezienswaardigheden bij.

Laatste wijziging: 24-12-2023 [dd-mm-yyyy]; door: GJS.

Lees verder in het Nederlands onder het Engelse deel.

About RondjeVecht.nl [English]

Here you will find the stories along the cycle routes through and around NEDERHORST DEN BERG. Or at least that’s the intention, because for now it’s “work in progress”. in other words, “RondjeVecht.nl” will continue to be expanded in the coming years with beautiful stories.

Rondje Vecht is created on the idea that, when you know the history behind the sights, you see much more!

Words in blue and written in CAPITALS, they are internal links. All other links refer to other websites.

RondjeVecht.nl is made for anyone who wants to know more about the history of villages along the river Vecht (for now, only Nederhorst den Berg).

In 2018 while cycling along the (Utrechtse) Vecht I came up with the idea for making this site. So that the stories of the beautiful buildings and estates that are along the route or that already have disappeared, can be found here. Good to know that there is also another river the Vecht in Overijssel that is the Overijsselse Vecht.

I, Gert Jan Schimmel, live in Nederhorst den Berg and therefore I started to describe the sights in and around here. More sights will be added in the future.

The river Vecht has a long history and flows in 42 km, from the Weerdsluis at Utrecht to the IJmeer near Muiden.

People have lived here since Roman times. Prove is the found Roman canoe at Nigtevecht. At that time, the course of the river still changed regularly due to floods. Later on, commercial shipping started, and the river was mainly used for the transport of goods from Amsterdam to Germany.

During this time (18th century), several houses were bought along the Vecht by wealthy people, mainly from Amsterdam, who wanted to escape the smelly and crowded city in the summer. Many of these luxurious houses (certainly not all) have been neglected, after the French Revolution (1789–1799) and even demolished.

After 1892 and the opening of the Amsterdam-Rhine Canal, in 1952, the importance of the Vecht for commercial shipping declined and recreation started to take off. Today’s recreational users can especially enjoy the beautiful estates along the river (Utrechtse) Vecht.

Learn more by reading other interesting stories

ABOUT RONDJEVECHT.NL [English]
NEDERHORST DEN BERG [English], a strange village.
CASTLE NEDERHORST [English], castle Nederhorst plays a central role at the village.
PETERSBURG [English], a lost jewel with international allure, next to river Vecht.
WILLIBRORD CHURCH [English], the oldest church in these parts.

De (Utrechtse) Vecht

De rivier de Vecht heeft en lange geschiedenis en stroomt in 42km van de Weerdsluis te Utrecht naar het IJmeer bij Muiden.

Al in de Romeinse tijd hebben hier mensen gewoond. Bewijs hiervoor wordt geleverd door de gevonden Romeinse kano in Nigtevecht. De naam Vecht lijkt te zijn afgeleid van Romeinse plaatsnaam Fectione (begin 2e eeuw). Rond 795 noemde men de rivier Fehta en begin 9e eeuw als Vehta. [1]. In de Romeinse tijd veranderde de loop van de rivier door de nodige overstromingen nog regelmatig. Later is de beroepsvaart op gang gekomen en werd de rivier vooral gebruikt voor het vervoer van goederen van Amsterdam naar Duitsland.

In deze tijd (18de eeuw) zijn er ook verschillende landhuizen langs de Vecht gebouwd door welvarende mensen die de stad in de zomer wilden ontvluchten. Veel van deze landhuizen (gelukkig niet alle) hebben de tand des tijd niet kunnen doorstaan en zijn na de Franse revolutie (1789–1799) veelal verwaarloosd en uiteindelijk gesloopt.

Sinds 1892 tot aan de opening van het Amsterdams-Rijnkanaal, in 1952, is het belang van de Vecht voor de beroepsvaart afgenomen en is de recreatie op gang gekomen. De recreanten van tegenwoordig kunnen vooral genieten van de mooie landhuizen langs de Vecht.

Bron(nen):

  1. Tussen Vech en Eem jaargang 11 (1993) nr 2 (mei) thema nr Nederhorst den Berg. Hoofdstuk: “Enige aardrijkskundige namen in de Vechtstreek”, blz: 58-60. Door: D.P. Blok. Bron: www.tussenvechteneem.nl.

Geschiedenins (Utrechtse) Vecht

Rond 1000 na Chr. Vormt zich een meer het Flevomeer met zoet water op de plek waar nu het IJsselmeer ligt. Het meer heeft aan de noordkant een verbinding met de zee, ongeveer tussen het huidige Den Helder en Texel. In 1173 wordt Nederland getroffen door een Allerheiligenvloed. Hierdoor slaat er veel land weg t.p.v. de verbinding met de zee. Er volgt een grote overstroming met zeewater die tot in de stad Utrecht enorme overlast veroorzaakte. Het meer Flevomeer is later Almere gaan heten en weer later de Zuiderzee.

Na de Allerheiligenvloed in 1173 wordt de Vecht van Utrecht tot de Hinderdam bedijkt. Wat betekend dat de invloed van de getijden tot aan de Otterspoorsluis, geplaatst ca 1130 tussen Breukelen en Maarsen, nog merkbaar waren. In 1437 is een sluis geplaatst bij de Hinderdam te Nederhorst den Berg.

In 1674 zijn de sluizen bij Muiden gereed gekomen. Deze sluizen zorgde ervoor dat bij hoog water in de Zuiderzee, de Afsluitdijk bestond nog niet, het water niet de Vecht in kon stromen. Maar spuiwen in de Zuiderzee was dan ook niet meer mogelijk. Het water in de Vecht steeg dan.

Bronnen:
Werinon 101, van de  Historische kring. Artikel: De “groote overstromingen van den Vecht” in de jaren twintig door Hans Clever.
Werinon 102, van de  Historische kring. Themanummer De Adelijke stichting van Nederhorst den Berg, in de vroege middeleeuwen. Geschreven oa door Els N.G. van Damme. Uigegeven door Historische kring Nederhorst den Berg.
♦ Wikipedia Allerheiligenvloed 1170, Link: https://nl.wikipedia.org/wiki/Allerheiligenvloed_(1170).
♦ Wikipedia Krommer Rijn Link: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kromme_Rijn.
https://krommerijn.oudhouten.nl/

Kaart van Nederland in de tijd van de Bataven circa 1200. Archiefnr RP-P-OB-77.775 Bron Rijksmuseum.

1624 – 1645. Kaart van Nederland ten tijde van de Bataven. De Romeinse plaatsnamen zijn in hoofdletters. Op de kaart zie je nog geen zuiderzee maar wel Flevi lacus. Door Pieter van der Keere. Archiefnr.: RP-P-OB-77.775, bron: Rijksmuseum.

0950 (1855-1857) Kaart van Nederland omstreeks 10de eeuw Door PJ Fassbender Archiefnr RP-P-OB-80.420 Bron Rijksmuseum

Kaart van Nederland omstreeks 10de eeuw. De voorloper van de zuiderzee het nu Almeri. Door P.J. Fassbender. Archiefnr RP-P-OB-80.420 bron: Rijksmuseum.

Knipsel van het Algemeen Handelsblad 3 jan 1926, pag. 6. De situatie in Weesp.

Algemeen Handelsblad, 3 januari 1926, pagina 6. De situatie in Weesp en Hilversum. Bron Delpher.

Tijdlijn (Utrechtse) Vecht

 

±1130 Otterspoor sluis wordt gebouwd tussen Breukelen en Maarssen
1173 Allerheiligenvloed. Overstroming van het gebied van de waddeneilanden tot voorbij Utrecht. Dijken worden opgeworpen van Utrecht tot de Hinderdam.
1437 Bouw Hinderdam sluizen
1530 Felixvloed op 5 november. Schattingen van slachtoffers lopen op tot 100.000 doden
1532 Allerzielenvloed of Allerheiligenvloed op 2 november
1552 Sint-Pontiaansvloed op 13 januari
1570 Allerheiligenvloed op 1 november. Geraamde slachtoffers is 20.000 doden.
1610 Emerentiavloed of Pontiaansvloed. Op 23 januari ontstaan er, na 4 dagen noordwester strom, grootschalige overstromingen in Noord-Holland en Friesland
1674 Sluizen bij Muiden (aan het toenmalige Zuiderzee) gereed.
1904 Overstroming van de Vechtstreek.
1926 Overstroming van de Vechtstreek, rond de jaarwisseling van 1925-1926. Hoogste waterpijl in 22 jaar, 70cm boven NAP.
Bron: Werinon 101, van de  Historische kring. Artikel: De “groote overstromingen van den Vecht” in de jaren twintig door Hans Clever.
1928 Overstroming Vechtstreek.
Bron: Werinon 101, van de  Historische kring. Artikel: De “groote overstromingen van den Vecht” in de jaren twintig door Hans Clever.

 

Woordenboek oud Hollandse woorden

Collecteur Aangestelde ambtenaar die belasting int en loten voor de loterij mag verkopen. [Bron Wikipedia].
Kanunnik Een Kanunnik moest o.a. de bisschop omringen bij het uitvoeren van liturgische plechtigheden en hem met raad en daad bijstaan in het bestuur van zijn bisdom. [Bron Wikipedia].
Kapittel Een kapittel is een christelijk bestuurscollege bestaande uit geestelijken, verbonden aan een kathedraal of kapittelkerk. Een lid van het kapittel is een kanunnik. Aan het hoofd van een kapittel staan een proost en een deken. [Bron Wikipedia].
Morgen Een oppervlakte maat gebasseerd op de oppervlakte wat één man met 2 ossen in één ochtend/morgen kan omploegen. De maat is erg streek gebonden. De Gooise morgen is 9800 m². [Bron Wikipedia].
Organgerie Gebouw waarin van de 17de tot 19de eeuw exotische bomen en planten werden gezet om de winter te overleven. [Bron Wikipedia].
Schepen Wat wij tegenwoordig wethouder noemen en gemeenteraadslid. [Bron Wikipedia].
Schout Lokale bestuurder die ook belast is met de openbare orde en de rechtspraak. [Bron Wikipedia].

Gevonden niet gebruikte boeken/artikelen

Voor verder onderzoek heb ik hieronder een aantal gevonden maar niet gebruikte boeken/artikelen toegevoegd.

◊ Behandeld o.a. kasteel Nederhorst (blz. 79, over aanbrengen ramen, de schrijver wijst het kasteel het toe aan Daniel Marot), Petersburg. Boek: De buitenplaatsen aan de Vecht 1948. Bron Delpher.nl gezocht op: Host Nederhorst.

◊ Behandeld o.a. Willibrord kerk Nederhorst en dorpskerk Nigtevecht, dl2, blz 39. Kasteel Nederhorst, dl2, bl. 212. Boek: Nederlandsche taferelen. Een verzameling van 900 gezichten van steden en dorpen… in de Zeven Provinciën 1e dl van 3 1792.   2e dl van 3 1792.  3e dl van 3 1792.  Bron Delpher.nl gezocht op: Host Nederhorst.

◊ Behandeld o.a. Abcoude, Ankeveen (blz 447), Breukelen, Kortenhoef, Loenen, Loenensloot, Maarsen, Nederhorst den Berg (blz. 448), Nieuwersluis, Nigtevecht, Overmeer, Tienhoven en Utrecht. Boek: Beknopte beschrijving der provincie van Utrecht 1799. Bron Delpher.nl gezocht op: Host Nederhorst.

◊ Behandeld o.a. de geschiedenis in de Vechtstreek met oa een lijst met kaarten van de Vechtstreek. Boek: De zegepralende Vecht, tentoonstelling 19 december 1942 – 17 januari 1943. Bron Delpher.nl gezocht op: “de zegepralende vecht”.

◊ Behandeld o.a. Lijst met de voornaamste kastelen en buitenplaatsen aan de Vecht. Boek: Schoonheid aan de Vecht
1949. Bron Delpher.nl gezocht op: “de zegepralende vecht”.

◊ Behandeld o.a. De inval van de Pruisen in 1787. Hinderdam wordt 8x genoemd. Boek: Geschiedenis van den veldtogt der Pruissen, in Holland.. Bron Delpher.nl. Gevonden via wikipedia Pruisische inval.

◊ Behandeld o.a. Zuilen en Maarsen. Boek: Wandelingen door Nederland met pen en potlood. Deel 2(1876). Auteursrechtvrij. Bron Delpher.nl.

◊ Behandeld o.a. Breukelen, Loenen aan de Vecht, Maarssen, Oud-Maarsseveen. Boek: Wandelingen door Nederland met pen en potlood. Deel 2(1876). Auteursrechtvrij. Bron Delpher.nl.

◊ Behandeld o.a. kastelen en buitenplaatsen aan de Vecht. Boek: De Vecht (van de fima Verkade) 1915. Auteursrechten. Door Jac. P. Thijsse. Bron Delpher.nl gezocht op: “vechtstreek”.

◊ Behandeld o.a. de vecht van blz 6 tm 13 ivm een tentoonstelling in het stedelijk museum over de Amstel Vecht Zaan. Boek: Amstel, Vecht, Zaan tentoonstelling 1943. Auteursrechten. Bron Delpher.nl gezocht op: “vechtstreek”.

◊ Behandeld o.a. herindeling gemeentes in de Vechtstreek. Met de geschiedenis tm blz 6. toenemende bevolking van 6 tm 14. Bodemgebruik van 14 tm 17. Geestelijke en politieke stuctuur en welvaard van 17 tm 23. Boek: Rapport der Provinciale Commissie ter bestudering van de gemeentelijke indeling van Noordholland 1949-1959. Auteursrechten? Bron Delpher.nl gezocht op: “vechtstreek”.

◊ Behandeld o.a. Start deel Vechtstreek en drooglegging van plassengebied blz 113. Gezondheid Vechtstreek blz 114. Horstermeerpolder 132. blz 119 Artikel van de Utrechtse courant mbt waterstand in de vecht . Boek: Verschillende onderwerpen opstellen. 1910-1915. Auteursrechten. Bron Delpher.nl gezocht op: “vechtstreek”.

◊ Behandeld o.a. de Vechtstreek. Boek: Wij trekken door Utrecht [1935]. Auteursrechten. Bron Delpher.nl gezocht op: “vechtstreek”.

◊ Behandeld o.a. de Vecht blz 245. Boek: De zoom van het Gooi [1936]. Auteursrechten. Bron Delpher.nl gezocht op: “vechtstreek”.

 

Aanbevolen verhalen

 

Nederhorst den Berg.
Nederhorst den Berg gelegen aan de Vecht met een rijke en roerige geschiedenis en vele mooie buitenplaatsen.

Kasteel Nederhorst
In NEDERHORST DEN BERG ligt aan de slotlaan kasteel Nederhorst. De eerste Brucht is rond 1260 gebouwd waarna er rond 1486 een kasteel is verschenen.

Kerk op de heuvel Nederhorst
In NEDERHORST DEN BERG staat een oude kerk met een lange geschiedenis en was van grote betekenis voor deze streek.

Petersburg een verdwenen maar ooit zo prachtige buitenplaats.
In NEDERHORST DEN BERG lag tussen 1705 en 1819 een buitenplaats met zeer weelderige tuinen. Petersburg gelegen, tussen de Eilandseweg en de Vecht.

Hinderdam met  fort Hinderdam en buitenplaatsen Koningslust en Hinderrust.
In NEDERHORST DEN BERG ligt in de Vecht fort Hinderdam met ernaast Buitenplaats Hinderrust en aan de kant van Nigtevecht Koningslust en Overdam.

Nieuws

Bezichtiging opgravingen in kasteel Nederhorst 14 juli 2024.

Wezen kijken in KASTEEL NEDERHORST waar ze in de keuken acrheologische opgravingen hebben gedaan.

2024-06-14 Bewerkte foto van keuken kasteel Nederhorst met foto's van archeologische opgravingen

2024-06-14. Foto van de keuken van kasteel Nederhorst met ingeplakte (niet geheel representatieve) foto’s van de archeologische opgravingen. Geheel links een kookplaats gedateerd rond 1700. Iets naar rechts, voor de deur een kookplaats gedateerd tussen 1300 en 1500.  Voor de twee radiatoren twee oude zware poeren (steunpunten) die waarschijnlijk een eerder deel van het kasteel hebben ondersteund.

Toestemming voor gebruik boekje “De ramen van de H. Maria Hemelvaartkerk”.

2022-12-27; Toestemming gekregen van Frank Hamer voor het boekje: De ramen van de H. Maria Hemelvaartkerk. Te Nederhorst den Berg. Texten: Leo Wenneker en Jan Baar. Foto’s: Jan van de Meer en Jan Baar. Redactie: Leo Wenneker; 2003.
———— ⋅⋅⋅⋅⋅ ————— ⋅⋅⋅⋅⋅ ————

Toestemming voor gebruik foto archeologische vondsten uit 1971.

2021-04-08; Toestemming van het streek archief “GooienVechtHistorisch” om de foto van de archeologische vondsten uit 1971 tpv PETERSBRUG te mogen plaatsen. Nu nog zoeken naar het artikel wat er bij hoort (tot op heden nog niet gevonden).
———— ⋅⋅⋅⋅⋅ ————— ⋅⋅⋅⋅⋅ ————

“RondjeVecht.nl” Live.

2021-03-12; De site, na 3 jaar, live gezet. De site mag geïndexeerd worden.
———— ⋅⋅⋅⋅⋅ ————— ⋅⋅⋅⋅⋅ ————

Maquette  van Petersburg bekeken, die staat in Wageningen.

2019-12-23; Naar universiteit van Wageningen geweest om de maquette van PETERSBRUG van de heer R. R. Baars te bekijken (inventarisnr: 02.062.02). Ik weet nu eindelijk waar de laan met bogen (boven begroeiing) is. Grappig was om te zien dat ook hij de stal verkeerd om had geplaatst.

Maquette met stal orangerie en herenhuis. Meneer Baar heeft de deuren van de stal/koetshuis en de orangerie van de Vecht af. Inventarisnr.: 02.062.02. Bron Universiteit Wageningen.

Maquette met stal orangerie en herenhuis. Stal en orangerie hebben deuren aan de achterzijde. Met links de laan met bogen. Inventarisnr.: 02.062.02. Bron Universiteit Wageningen.

Detail van Orangerie (B) en Stal (C) uit de collectie van bibliotheek Academie van de wetenschap Sint-Petersburg. Deur Orangerie (B) boven. Deur Stal (C) onder.

Maquette. Laan met tuinornament achter het herenhuis.  Inventarisnr.: 02.062.02. Bron Universiteit Wageningen.

Extra info

Zoek tips voor eigen onderzoek

Voor als je eigen onderzoek wil doen volgen hier wat zoektips.
Kijk bijvoorbeeld ook even in het uitklap blokje “Gevonden maar niet gebruikte bronnen” voor een eerst verkenning.

Maak gebruik van advanced search van Google zodat je een zoekterm gebruikt op een bepaalde website. Zo kan je bv op de naam “Alfer” zoeken op de website van de historischekring van Nederhorst den berg. De google zoekquery is dan: “Alfer site:https://www.historischekring.nl/”. Dit trucje kan je bij veel meer websides toepassen.

Linkjes en zoek query’s:
Archieven.nl, voor afbeeldingen en mensen;

Beeldbank cultureelerfgoed, voor gebouwen en afbeeldingen;

Biografischportaal, voor zoeken op namen/mensen;

Dbnl.org, boeken omgezet in tekst (wellicht makkelijker te lezen en te knippen en plakken). Tip: Met de zoekquery in dbnl tussen haakjes dan zoek je op de gehele tekst;

Delpher.nl/, voor gescande boeken. Tip: Met de zoekquery in Delpher tussen haakjes dan zoek je op de gehele tekst;

Europeana.eu/nl, voor afbeeldingen voor in/uit Europa;

Gooienvechtstreek (archiefGooienvechtstreek), voor afbeeldingen en mensen;

Historischekring Breukelen, Historischkring Breukelen;

Historischekring Loenen, Historischkring Loenen aan de Vecht, Loeneersloot, Nieuwersluis, Nigtevecht en Vreeland;

Historischekring Maarssen;

Historischekring Nederhorst den Berg;

Historischekring Ankeveen, Kortenhoef en ’s Graveland;

Kaarten en luchtfoto-s historisch, Historische kaarten en luchtfoto’s;

Livingatlas, Live atlas of the world;

Nationaalarchief.nl, voor afbeeldingen en mensen;

Nederlans instituut voor militaire historie beeldbank, voor afbeeldingen;

NoordHollandsarchief, afbeeldingen en mensen;

Platform voor hoogwaardige geodata, Hét platform voor hoogwaardige geodata. oa Hoogtekaarten;

Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen, voor afbeeldingen en mensen;

Rijksmuseum, voor afbeeldingen;

Topotijdreis, een reis door de tijd met oude kaarten, van jaar 1815;

Tussen Vecht en Eem, Tip zie ook Tussen Vecht en Eem tijdschrift archief;

Utrecht altijd;

Utrechtsarchief, afbeeldingen en mensen;

Venster op de Vecht;

Wageningen universiteit, voor afbeeldingen en mensen;

◊ [Link] , voor xx;

Er is de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het maken van deze website. Er zijn veel links toegevoegd (in het blauw), voor als er extra informatie gewenst is.

Ik hoop dat ik u hiermee heb geholpen in het zoeken naar informatie over de bezienswaardigheden langs de diverse fiets- wandel- en boottochten.

Als er ondanks de groote zorg nog incorrecte dingen in de tekst staan, of als er aanvullingen nodig zijn, hoor ik het graag zodat ik het kan aanpassen. U kunt dan mailen naar info@RondjeVecht.nl.